"Ταξίδια με τον Επίκουρο" του Κλάιν Ντάνιελ , εκδόσεις Πατάκη.

H επόμενη συνάντηση της Λέσχης θα είναι την Δευτέρα στις 5.3.2018, το πρωί, 10πμ-12πμ στη Δημοτική Κοινότητα Διονύσου. Το βιβλiο που θα αναλύσουμε είναι το  "Ταξίδια με τον Επίκουρο"  του Κλάιν Ντάνιελ , εκδόσεις Πατάκη.

 Η Ευγενία Μακαριάδη έγραψε για το βιβλίο αυτό:
Αρχίζω με το «αυτί» του οπισθόφυλλου του βιβλίου, όπου ο/η  αναγνώστης/ρια, θα διαπιστώσει την αλήθεια της ζωής, βασισμένη στη φιλοσοφία όχι μόνο του Επίκουρο (και άλλων φιλοσόφων που αναφέρονται στο βιβλίο) αλλά και του συγγραφέα που με χιούμορ και στοργή μας αφηγείται τρόπους να σκεφτόμαστε με διαύγεια γύρω από τον κόσμο και το πώς να ζήσουμε  σ’ αυτόν.

            Κάνοντας τη βόλτα του στην Ύδρα, ένας ελληνοαμερικανός  που βρίσκεται σε διακοπές συναντά έναν ηλικιωμένο Έλληνα που κάθεται σε έναν βράχο και αργοπίνει το ουζάκι του, ατενίζοντας ράθυμα τον ήλιο που δύει στη θάλασσα. Ο Αμερικανός παρατηρεί ότι στους λόφους πίσω από τον γέροντα υπάρχουν αφρόντιστα ελαιόδεντρα, με τις ελιές τους απλώς να πέφτουν και να κείτονται εδώ κι εκεί στο έδαφος. Τον ρωτάει σε ποιον ανήκουν τα δέντρα. «Δικά μου είναι» απαντάει ο Έλληνας.

«Δε μαζεύεις τις ελιές;» ρωτάει ο Αμερικανός.

«Κόβω καμιά σαν τη χρειαστώ» λέει ο γέροντας.

«Μα δεν καταλαβαίνεις ότι, αν κλαδεύεις τα δέντρα και μαζεύεις τις ελιές στην ώρα τους, θα μπορείς να τις πουλάς; Στην Αμερική όλοι τρελαίνονται για παρθένο ελαιόλαδο και θα πλήρωναν ακριβά για να το έχουν».

«Τι να τα κάνω τα λεφτά;» ρωτάει ο γέρος Έλληνας.

«Ε’ θα μπορούσες ν’ αγοράσεις ένα μεγάλο σπίτι και να προσλάβεις υπηρέτες να σου κάνουν όλες τις δουλειές».

«Και μετά τι θα έκανα;»

«Θα μπορούσες να κάνεις ό,τι θέλεις!»

«Δηλαδή να κάθομαι έξω και να πίνω ούζο στο ηλιοβασίλεμα;»

Διαβάζοντας το βιβλίο γέλασα, αλλά και μια γλυκιά μελαγχολία με συνεπήρε με την αλήθεια του,  συλλογιζόμενη τα γηρατειά με τις ανημποριές και το πλησίασμά τους με τον θάνατο.

Ο ογδοηκοντούτις συγγραφέας μας αφηγείται ότι, όταν ο οδοντογιατρός του τον συμβούλεψε, αντί μασέλας, παλιομοδίτικης και γεροντίστικης, να βάλει οδοντικά εμφυτεύματα, τότε εκείνος αντί να μπει σ’ αυτήν την δαπανηρή διαδικασία ταξίδεψε στην Ελλάδα. Είχε στη σκέψη τον αγαπημένο του, μεταξύ άλλων, σοφό Επίκουρο και τη διδασκαλία του γύρω από τις απολαύσεις της τρίτης ηλικίας. Όμως ο Επίκουρος δεν πίστευε στη μετά θάνατον ζωή, έτσι  εκείνο που απομένει στον ήρωά μας είναι να μάθει όχι μόνο τις απολαύσεις της τρίτης ηλικίας, αλλά και εκείνες που τον εμποδίζουν να ευτυχήσει.

Στην Αργολίδα και το νησί Ύδρα ο τελικός προορισμός. Το φυσικό σκηνικό πάνω από το λιμάνι, σαν αρχαίο θέατρο, όπου στην ταβέρνα του Δημήτρη μαζεύονται φίλοι να πιουν, να σχολιάσουν και να ρεμβάσουν απέναντι το ηλιοβασίλεμα της Πελοποννήσου. Στην παρέα, τέσσερις συνταξιούχοι. Ένας ψαράς, ένας σερβιτόρος, ένας δάσκαλος, ένας δικαστής, κάπου χωράει και ο ήρωάς μας, ζουν με Επικούρειο τρόπο, όπως  στον κήπο του Επίκουρου μαζεύονταν όχι μόνο μαθητές, αλλά δούλοι, γυναίκες, εταίρες και άλλοι, προς αναζήτηση της μάθησης ζωής και θανάτου. Έτσι και στην παρέα της ταβέρνας∙  διαφορές δεν υπάρχουν μεταξύ τους, παίζουν πρέφα, συζητούν, γελούν, σκέφτονται, τρώγουν τα ντολμαδάκια, τις ελιές, το τζατζίκι, παραγγέλνουν κι άλλη κανάτα ρετσίνα κι άλλους μεζέδες στον ταβερνιάρη και ο ήρωάς μας αναρωτιέται αν αξίζει ο κόπος να διατηρηθεί κανείς νέος όταν βρίσκεται στην όγδοη δεκαετία της ζωής του. Αρχέτυπες οι συνήθειές τους, οι αρχαίοι πρόγονοι φιλόσοφοι τους μεταλαμπάδευσαν φως, πνεύμα και γνώση.

Συμπυκνωμένα φιλοσοφικά νοήματα γραμμένα με χιούμορ και στοργή, θα έλεγα, για την τρίτη ηλικία, για τη φιλία, την κοινωνική τάξη, το εμπόριο, την πολιτική, την απελευθέρωση από το άγχος της καθημερινότητας, της ανίας, την απόλαυση της μουσικής, του περιπάτου, της κουβέντας, της ταβέρνας, της διασκέδασης του παιχνιδιού, των αναμνήσεων, της αλλαγής μας, το να είμαστε υγιείς, το σήμερα,  το τώρα, και όλα με βάση τη χαλαρότητα που προσφέρει ο χρόνος των γηρατειών.

-Όσα εγχειρίδια διοίκησης προσωπικού και αν προτείνουν τη δημιουργία αυθεντικών ανθρώπινων σχέσεων ανάμεσα σε προϊστάμενους και υφιστάμενους, δεν αλλάζει το γεγονός ότι μια εμπορική συνθήκη είναι πάντα  εγγενώς πολιτική…. Ο Επίκουρος μας προειδοποιούσε για τους κινδύνους του εμπορίου και της πολιτικής…. ανοίγονται μοναδικές δυνατότητες για τη φιλία όταν έχουμε αφήσει πίσω μας την πολιτική και το εμπόριο.

-Η καλή παρέα ήταν για τον Επίκουρο η κορυφαία απόλαυση της ζωής.

-Στο δοκίμιό της για τον χρόνο η Χόφμαν  αντιπαραβάλλει τον βραδύ «βιωμένο χρόνο» με την πρώτη εμπειρία της από τον αμερικανικό χρόνο, όταν μετανάστευσε στις ΗΠΑ. «ο χρόνος δεν κινούνταν απλώς ταχύτερα στην Αμερική, πίεζε προς τα εμπρός με περισσότερο αγχωτικούς τρόπους…. Οι πάντες υπέφεραν από άγχος ότι δεν έκαναν αρκετά ή ότι ίσως μπορούσαν να κάνουν περισσότερα, ή τουλάχιστον από το άγχος να νιώθουν καλά ή άσχημα με τον εαυτό τους αναφορικά με αυτό».

-Λαρς Σβέντσεν: Μια κοινωνία που λειτουργεί καλά ενισχύει την ικανότητα του ανθρώπου να βρίσκει νόημα στον κόσμο. Μια κοινωνία που λειτουργεί άσκημα δεν το κάνει.

-Στίβεν Ράιτ: Η σκληρή δουλειά αποδίδει στο μέλλον. Η τεμπελιά αποδίδει τώρα.

-Ζαν Πολ Σαρτρ: Ο άνθρωπος είναι καταδικασμένο να είναι ελεύθερος, γιατί από τη στιγμή που ρίχτηκε μέσα στον κόσμο  είναι υπεύθυνος για το κάθε τι που κάνει.

- … Όταν, ας πούμε, έχω πείσει τον εαυτό μου ότι είμαι ουσιαστικά ένας άνθρωπος που αδιαφορεί για τα συναισθήματα των άλλων και δεν μπορεί να γίνει τίποτα γι’ αυτό, δε νιώθω απλώς ηττημένος, νιώθω ότι με το να αρνιούμαι την ικανότητά μου να αλλάζω σύμφωνα με την προσωπική μου βούληση έχω πάψει να ζω αληθινά. Ταυτόχρονα όμως θα ήταν γελοίο να μην αποδέχομαι ό,τι βρίσκεται πέρα από τον έλεγχό μου όσο είναι θέμα επιλογής μου το να είμαι ψηλός και γαλανομάτης άλλο τόσο είναι και το να είμαι νέος.

- Όσο για μένα, υποθέτω πως ο καλύτερος τρόπος για να αποτρέψω την πρόωρη απελπισία για τα επικείμενα βαθιά γηρατειά είναι να αφομοιώσω το μάθημα που πήρα από τους Στωικούς, ότι το να ανησυχώ  για τα βάσανα των βαθιών γηρατειών προτού φτάσω σε αυτά αποτελεί χάσιμο πολύτιμου χρόνου… θα προτιμούσα απλώς να προσπαθήσω να ανακαλύψω πώς μπορώ να περάσω αυτόν τον χρόνο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. 

η Αρετή Καράμπελα έγραψε για το βιβλίο αφου συγκεντρώθηκε η ομάδα της Λέσχης και το συζήτησε: 
 
Ο Κλαιν, μεγάλος ων, μετανάστευσε στην Ύδρα για ν' απολαύσει τα γηρατειά του. Η ομάδα με αφορμή το βιβλίο διερωτήθηκε για το γήρας. Απολαμβάνουμε άραγε, όσο πρέπει το παρόν; Είμαστε συμφιλιωμένοι με την ηλικία που περνά; Είναι αλήθεια ότι η εποχή μας δεν ευνοεί τους υπερήλικες. Πόσο άραγε πρωταγωνιστούμε στην ίδια μας τη ζωή; Η θρησκευτική πίστη είναι απλώς βακτηρία ή ουσιαστική βοηθός στο πέρασμα του χρόνου; Η ανία και η θλίψη αφορούν κυρίως τη μεγάλη ηλικία; 

Η υπαρξιακή αγωνία και ο θάνατος, θέμα ανοιχτό και διαχρονικό, μας απασχολεί από γενέσεως κόσμου. Ο Κλάιν, διαβάζοντας με τον δικό του τρόπο τον Επίκουρο, προτείνει την ποιοτική ανθρώπινη επικοινωνία, το κοίταγμα της ζωής ως παιχνίδι, τη βίωση του χρόνου με αργούς ρυθμούς και την ενατένιση της φύσης ως πεμπτουσίας της ύπαρξης.

Η Ελλάδα, ένα τοπίο του φωτός, του φυσικού κάλλους και του ανθρώπινου συμπλησιασμού, θεωρείται από τον Κλάιν ιδανικός τόπος για ευτυχή γηρατειά.Πράγμα που επιβεβαιώνει έμπρακτα με το προσωπικό του παράδειγμα, διαμένοντας όσο περισσότερο μπορεί, στην Ελλάδα.