"Ιακωβος" του Κωνσταντινου Χατζηνικολαου

H επόμενη συνάντηση της Λέσχης θα είναι την Δευτέρη στις 8.1.2018.Το βιβλiο που θα διαβάσουμε είναι το  "Ιάκωβος " του Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου, εκδόσεις Αντίποδες, στις 10πμ στη Δημοτική Κοινότητα Διονύσου. Έως τότε να είστε όλοι καλά να περάσετε όμορφα Χριστούγεννα και να έχετε μια υπεροχη Νέα Χρονιά με υγεία!!

Η Ευγενία Μακαριάδη έγραψε για το βιβλίο :

Πολυσχιδής προσωπικότητα ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, ως το παραπάνω βιογραφικό του βεβαιώνει.

Ο  ΙΑΚΩΒΟΣ, είναι το πρώτο του βιβλίου. Ένα βιβλίο που έχει ψηλά τον δείχτη της λογοτεχνικής γλώσσας, της δόμησης, του γρήγορου ρυθμού, την εναλλαγή της τριτοπρόσωπης και πρωτοπρόσωπης φωνής, από Αόριστο σε Ενεστώτα, έτσι που ο αναγνώστης ακολουθεί, το κινηματογραφικό μάτι του αφηγητή, ασθμαίνοντας την ιστορία των δραματικών γεγονότων του ελληνικού χωροχρόνου.

Ένα βιβλίο αγωνίας, θυμίζει Κάφκα, ένα βιβλίο παράδοξο και βαθιά πολιτικό θα έλεγα, ένας λαβύρινθος, χωρίς διέξοδο.  Πρόσωπα απρόσωπα, χωρίς ανθρώπινα συναισθήματα, απαίδευτα, σιωπηλά, χαιρέκακα φαντάσματα σε τόπο δυστοπίας, σαν μια φυλακή καταδικασμένων.

 Ένα φως που το καταπίνει το σκοτάδι, διαδοχή από σκοτάδι σε φως, από παγωνιά σε ζεστασιά. Η λασπουριά του ερημότοπου, που ξεραίνεται και η σκόνη του σε πνίγει, το ψύχος που τρυπάει κόκαλα, το βρόμικο χιόνι, ενισχύουν τις κατώτερες παρορμήσεις ανθρώπου και γίνεται ένα το χάος με τον τρόμο και το αντίθετο. Η απώλεια της μνήμης, η διαρκής ανησυχία  ο εξουσιαστής πατριάρχης οικογένειας και το Ιψενικό τρίγωνο, άνθρωποι και πράγματα, φυτεμένα λες, στα καταστραμμένα τους σπίτια και διεφθαρμένα στην αθλιότητα της καταστροφής τους. Ένα κεράκι στο σκοτάδι, η ωραία φωνή της τυφλής Νίνας, της κοινής πόρνης, που ικανοποιεί και ικανοποιείται στον έρωτα, αφού πιστεύει ότι ο καθένας που την επισκέπτεται είναι ο μοναδικός αγαπημένος της.

Ένα μυθιστόρημα όνειρο εφιαλτικό, μπροστά γκρεμός και πίσω ρέμα για τον ήρωα, χωρίς όνομα, χωρίς μνήμη, εγκλωβισμένος σ’ έναν τόπο σκοτεινό, άνυδρο, βρόμικο, ύπουλο, που οι κάτοικοι βρόμικοι και πεινασμένοι,  σέρνουν βαριά τα πατήματα τους (Έλιοτ –Έρημη Χώρα) στη γη.

 Ένα κλειδί η λύση για τον ερχομό της άνοιξης, της ακμής, της σκέψης, της μνήμης που χαμένη σιγά σιγά επανέρχεται και χρόνια κλειδωμένη δεν γνωρίζουμε αν ποθεί τελικά την απελευθέρωση  ή τη βολή της κάτω από την πατριαρχική εξουσία του Ιάκωβου, του σκοτεινού αυτού χαρακτήρα, που πρωταγωνιστεί μαζί με τον ξένο άντρα,  που βρέθηκε στον τόπο του, με χαμένη τη μνήμη του και  τον περιθάλπει. Σημαντικό, κατά τη γνώμη μου, η δουλειά που αναθέτει ο Ιάκωβος στον άντρα, να σκάβει καθημερινά ένα ξεροχώραφο  γεμάτο πέτρες και  μετά από καιρό στον πυθμένα του ορύγματος, που έσκαψε,  είδε ένα άλογο να τρέχει στην περίμετρο του πηγαδιού, και άλλα δυο άλογα μετά…. Άλογα στον πυθμένα. Άλογα της φυγής, της απελευθέρωσης. Όμως, κάποτε, εκεί στο ίδιο μέρος θα σκάψει ο άντρας ένα λάκκο για να θάψει ένα κορίτσι  μιασμένο από τον πατέρα-πατριάρχη. Όμως, κάποτε, ο άντρας, χωρίς μνήμη, σε μια έξοδο χωρίς να τον συνοδεύει ο Ιάκωβος, χάθηκε στο χάος του άγριου  τόπου και όταν εμφανίστηκε από μακριά ο Ιάκωβος κουνώντας του το χέρι, ήταν για εκείνον ο σωτήρας του, ο πατέρας του. 

Έγραψα όλα αυτά χωρίς να εξηγώ τίποτα ούτε σε σας που έχετε διαβάσει το βιβλίο, ούτε σε εσάς που θα διαβάσετε το κείμενό μου, γιατί απλά η παραδοξότητα του ονείρου δεν εξηγείται….

…  Η Μίνα τραγουδά ψιθυριστά μα ο ψίθυρός της είναι σαν να περνά μέσα απ’ όλα τα ζωτικά της όργανα, απ’ τα νεφρά και την καρδιά και το συκώτι και στους πνεύμονες και  ν’ ανακατώνεται  με το αίμα στις φλέβες της κι ύστερα να βγαίνει μέσα απ’ όλους τους πόρους του κοριού της σαν αχνιστός ιδρώτας και είναι σαν η φωνή της να έχει φτιάξει ένα λάκκο κάτω από τη φωνή και να έχει βάλει μέσα στο λάκκο αυτό που τραγουδά και αυτό που είναι η ίδια  και είναι σαν να έχει σφηνώσει όλα της τα υπάρχοντα γύρω της σαν στουπιά και όταν τελειώνει το τραγούδι είναι σαν να κλείνει το λάκκο με το σώμα της λες και το σώμα της είναι κλαδιά λες και είναι μανδύας ή ένα τριμμένο σεντόνι που το τεντώνει με πέτρες πάνω από το άνοιγμα ενώ η ίδια είναι ήδη μέσα στο λάκκο. 

           

            ….ο άντρας είδε κάτω απ’ τα πόδια του το χώμα να πετάγεται σαν πίδακας προς το μέρος του λες και κάποιος το φυσούσε από πίσω. Τότε,  σ’ ένα βάθος που δεν είχε φτάσει ακόμη με το φτυάρι του, είδε ένα άλογο που κάλπαζε γύρω απ’ την περίμετρο ενός πέτρινου πηγαδιού. Ο πάτος  του πηγαδιού ήταν γεμάτος άμμο όπως στις αρένες. Το χείλος του, που πατούσε το άλογο, ήταν ασφαλτοστρωμένος και κόκκινο, σαν διάδρομος. Επομένως οι οπλές του δεν άφηναν κανένα ίχνος κάτω. Έπειτα, από πίσω του, εμφανίστηκαν δυο ακόμη άλογα που ακολούθησαν την τροχιά του πρώτου. 

Η Αρετή Καράμπελα έγραψε για το βιβλίο αυτό :

Ο Ιάκωβος του Κ. Χατζηνικολάου δίχασε την ομάδα. Ο ζόφος, το εφιαλτικό κλίμα, η παραδοξότητα, απώθησε αρκετούς. Αντίθετα, για άλλους, η ιστορία, εν είδει παραβολής, παραπέμπει στη χαυνωτική ματαιότητα του σήμερα. Ένα δυστοπικό περιβάλλον, στο πουθενά του χώρου και του χρόνου, εγκλωβίζει τον ήρωα, που τυχαία βρίσκεται εκεί μετά από ατύχημα με το αυτοκίνητο. Το βιβλίο, ένα θρίλερ επιστημονικής φαντασίας, σε πρωτόγονο τοπίο, ανασύρει τα θέματα της βίας,του εγκλεισμού, της αποκοπής από τον ανώτερο εαυτό, του αυτοεικτιρμού. Μια επίγεια κόλαση εκμαυλίζει τον ήρωα και τον κρατά στο τέλος με τη θέλησή του, κοντά της. Το μεγαλείο και η ομορφιά της φύσης εναλλάσσονται με σκηνές αφόρητα όμοιες και ωμές. Ένας εσωστρεφής λυρισμός δίνει τη θέση του στον κυνισμό της σάρκας και του ενστίκτου. Η εναλλαγή φωτός και σκότους διατρέχει όλη την αφήγηση. Παρ' όλες τις ενστάσεις, το σύμπαν του "Ιάκωβου", υποβλητικό και ασφυκτικό, σε αιχμαλωτίζει. Αναμένουμε με ενδιαφέρον το επόμενο βιβλίο του Κ. Χατζηνικολάου. 

Η Μεταμόρφωση του Φραντς Κάφκα

Η Αρετή Καράμπελα έγραψε για το βιβλίο αυτό:

Η ομάδα "μεταμορφώθηκε" με τον Κάφκα.  Ένα αφήγημα τόσο ρεαλιστικό που αγγίζει τα όρια του αντιρεαλισμού. Με γλώσσα λιτή, χωρίς ποικίλματα, ο Κάφκα, πιστός στη ζωολογία του Ταλμούδ, μέσω μιας αλληγορίας, εξοβελίζει ό,τι μη αρμόζον από το οικογενειακό σύμπαν. Στους τέσσερις τοίχους ενός σπιτιού, στα στενά όρια ενός δωματίου, παίζεται μια τραγωδία, με κατάληξη την καθαρτική θυσία του μεταλλαγμένου ήρωα. Μόνον έτσι τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας συνεχίζουν να υπάρχουν. 

     Η αγωνία της ύπαρξης, η αναζήτηση ταυτότητας, ο επαναπροσδιορισμός, η ανοχή και η αντοχή της οικογένειας, οι σχέσεις με τον πατέρα, η ευλογία και η κατάρα του ανήκειν, είναι μόνο μερικά από τα θέματα που θίγει το διαχρονικό αυτό αφήγημα, ανοιχτό σε πολλαπλές ερμηνείες.

Η Ευγενία Μακαριάδη έγραψε για το παραπάνω βιβλιο: 

Πολυδιαβασμένο μυθιστόρημα, γνωστό, αλληγορικό και τόσο αληθινό, που ο αναγνώστης μπορεί να βρει, στον χαρακτήρα του ήρωα Γκρέγκορ Σάμσα, τον εαυτό του κι αν όχι, μπορεί τα μέλη της οικογένειας του Γκρέγκορ να του θυμίσουν πρόσωπα οικεία που σε δύσκολες στιγμές, κοιτάζουν μόνο τον εαυτό τους, την επιβίωσή τους, το μέλλον τους. Έτσι, πολλές φορές όταν κάποιο μέλος της οικογένειας είναι ασήκωτο βάρος στην προκοπή ή στην επιβίωση των υπολοίπων, τότε η αποπομπή ή ο θάνατός του είναι η λύτρωσή τους. Είναι έτσι;

 Ας δούμε τι μας λέει η ιστορία του Γκρέγκορ Σάμσα.

Ο Γκρέγκορ εργάζεται σκληρά, ως πλασιέ,  σε μια επιχείρηση υφασμάτων, όπου ο αυταρχισμός των διοικούντων περισσεύει. Η δουλειά του τον φθείρει, τον εξαντλεί, διέξοδος δεν υπάρχει. Κουβαλάει στην πλάτη του τα βάρη της οικογένειας. Ο πατέρας του έχει σταματήσει να εργάζεται και εκείνος έχει αναλάβει να ξεπληρώσει τα χρέη του. Προσπαθεί με τη δουλειά  να εκπληρώσει, όσο γίνεται, τις προσδοκίες των γονιών  και της αδελφής του.  Σκέφτεται, μάλιστα, να πληρώσει τα δίδακτρα ενός καλού  ωδείου, ώστε να πάρει μαθήματα βιολιού η αδελφή του και να πραγματοποιηθεί το όνειρό της.  Νοιάζεται για ‘κείνη, που δείχνει  άβουλη, για τα  δεκαεφτά της χρόνια.

Ξυπνώντας ο Γκρέγκορ εκείνο το πρωί, από κακό όνειρο βρέθηκε στο κρεβάτι του μεταμορφωμένος σε τεράστιο έντομο. Αισθανόταν πολύ κουρασμένος και σκέφτηκε να κοιμηθεί λίγο ακόμα. Όμως η φουσκωτή κοιλιά και τα πολλά λεπτά ποδάρια του,  δεν του επέτρεπαν σχεδόν καμιά κίνηση. Έτσι, παρακολουθούμε τη ζωή του Γκρέγκορ-κατσαρίδα, όμως με λογική και συναίσθημα ανθρώπου.

Ο μοντερνιστής, για την εποχή του, Κάφκα, γελάει κάτω από τα μουστάκια του, γράφοντας μια αληθοφανή  ιστορία τρόμου, μια παράδοξη ιστορία, όπως εξ’ άλλου και σε άλλα του διηγήματα.

Αυτή η μεταμόρφωση βάζει τον αναγνώστη σε δίλημμα, τον αφορά. Η ευαισθησία του Γκρέγκορ, η ευγένειά του,  η φιλοπονία και η μέριμνα για την οικογένειά του, είναι ο ηθικός κανόνας του μέλους, εκείνου της οικογένειας, που συνήθως εκτιμούμε. Όμως όταν αναστατώνονται, και δεν μπορούν να λειτουργήσουν, να εξελιχθούν μέσα στην κοινωνία, τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, κι ακόμη όταν τον βλέπουν όχι σαν ο άνθρωπος, που ήταν και αγάπησαν, αλλά ως κατσαρίδα που προκαλεί αποστροφή, τότε τι;

Ο εκλεπτυσμένος Γκρέγκορ θα δώσει κι αυτή τη φορά, δυνατότητες καλής διαβίωσης στα μέλη της οικογένειάς του, με την εξαφάνισή του.

-Άκουγε τις φωνές πίσω του, αλλά δε ηχούσαν πια σαν τις φωνές ενός πατέρα∙ το πράγμα δεν ήταν καθόλου αστείο∙  ο Γκρέγκορ στριμώχτηκε στην πόρτα – ό,τι γίνει ας γίνει. Η μια πλευρά του σώματός του ανασηκώθηκε, βρέθηκε λοξός μέσα στο άνοιγμα, το ένα του πλευρό καταγδάρθηκε, η άσπρη πόρτα γέμισε με αηδιαστικούς λεκέδες∙  σε λίγο ο Γκρέγκορ είχε σφηνωθεί εντελώς και του ήταν αδύνατο να κινηθεί, τα ποδαράκια του από τη μια μεριά κλοτσούσαν στον αέρα μετέωρα, ενώ από την άλλη ήταν επώδυνα ζουληγμένα στο πάτωμα- και τότε ο πατέρας του έδωσε ένα γερό σπρώξιμο, πραγματικά λυτρωτικό που έστειλε τον Γκρέγκορ να προσγειωθεί αιμορραγώντας άσχημα μέσα στο δωμάτιο.

-Πρέπει να πάρει δρόμο, φώναξε η αδερφή του, δεν υπάρχει άλλη λύση, πατέρα. πρέπει απλώς να απαλλαγείς από την ψευδαίσθηση πως αυτό το πράγμα είναι ο Γκρέγκορ. Τόσο καιρό αυτό πιστεύαμε, να ποια είναι τελικά η δυστυχία μας. Από πού κι ως πού όμως να είναι τούτο δω ο Γκρέγκορ; αν ήταν πραγματικά αυτός, θα είχε από καιρό καταλάβει πως οι άνθρωποι δεν είναι δυνατόν να συμβιώνουν με ένα τέτοιο θηρίο και θα ‘χε φύγει μόνος του.

-Στο χέρι της έτυχε να κρατά μια μακριά σκούπα. Την άπλωσε από την πόρτα προς τον Γκρέγκορ και προσπάθησε να τον γαργαλήσει, χωρίς επιτυχία όμως. Τότε θύμωσε και τον έσπρωξε λίγο με τη σκούπα. Έπειτα τον έσπρωξε πάλι και μόνο όταν είδε πως δεν της έφερνε καμιά αντίσταση κατάλαβε πως κάτι δεν πήγαινε καλά. Σύντομα συνειδητοποίησε ακριβώς τι συνέβαινε, γούρλωσε τα μάτια της, άρχισε να σφυρίζει αλλά δεν έμεινε με τα χέρια σταυρωμένα∙ άνοιξε την πόρτα της κρεβατοκάμαρας και φώναξε μέσα στο σκοτάδι. –Ελάτε να δείτε, ετούτος ψόφησε. Είναι εκεί μέσα, έχει ψοφήσει για τα καλά σάς λέω.